با گسترش ارتباطات، زندگی اجتماعی انسان معاصر نیز دچار تحولات عمیقی شده؛ به گونه ای که او را در جریان پیچیده ای از انواع ارتباطات جهانی قرار داده؛ و به تبع ، نگرش او را به مسائل پیرامون خود دگرگون کرده است. این گونه سعی دارد تا خود را با تحولات جهان معاصر همراه دارد به طوری که مرزهای جغرافیایی و پیشینه ی تاریخی را کم اهمیت تر از موضوعات و مسائل روز معماری جهان تلقی کرده و همگام با تطور صور معماری جهان معاصر به پیش می رود. در هر حال، معمارانی در این گونه قابل رده بندی هستند و آثار برآمده از ایشان، بر مبنای بستری نظری شکل می گیرد که اصول مشخص و مرتبطی را با زمینه ی تاریخی و جغرافیایی خود جست وجو می کند، هر چند به لحاظ صوری تفاوت های چشمگیری در آثار ایشان دیده می شود. مانند همه عناصر ساختمان ، نما نیز می تواند در معرض خرابی سازه و شرایط آب و هوایی متغیر قرار گیرد که بر ظاهر کلی ساختمان تاثیر می گذارد. نور در معماری داخلی یکی از مهم ترین فاکتورهایی است که بر سلامت افراد و روح و روان آن ها تاثیر می گذارد. به طور کلی در یک نگاه، این دوره در تاریخ معماری معاصر ایران، که فاقد تعداد آثار شاخص بوده و گفتمان نظری معماری نیز از دایره ی محافل نیمه رسمی حرفه ای و دانشگاهی فراتر نمی رود را می توان «دوره سکوت» نامید.
دانشجویان در عصر حاضر، مجلات و کتب اروپایی و آمریکایی را مرجعی برای طراحی پروژه های خود در نظر دارند. طراحی داخلی حرفه ای چند وجهی است که شامل مفهوم ، توسعه ، ارتباط با ذینفعان یک پروژه و مدیریت و اجرای طرح است. تبی که هذیان توجیهات سطحی و بیزارکننده ای را به همراه دارد که هر ناظر فرهیخته ای را حیران می کند که نکند ذهن اش از شعور ادراک اثر مذکور تهی است و اگر بخواهد موضوع مطروحه را مورد سئوال قرار دهد و یا در مقام نفی و انکار، حجتی بیاورد به عقب ماندگی و سفاهت متهم می گردد. در هنگام انتخاب مواد و مصالح پایانی کار، ترجیح داده می شود تا از مواد و مصالح طبیعی مانند سنگ مرمر، پارکت، منسوجات با کیفیت بالا استفاده شود.
بنانیوز- کتاب معماری معاصر ایران، سومین کتاب از مجموعه کتابهایی است که امیر بانیمسعود، دانشآموخته و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، با رویکرد به تاریخ و مبانی نظری معماری، به رشته تحریر درآورده است. گرایش های معماری امروز ایران را می توان با عنایت به رویکرد معماران به بستر تاریخی و جغرافیایی فرهنگ معماری ایرانی و اصول و مبادی آن، و یا تبعیت از سرمشق های دیگر به دو دسته اصول گرا و تجددگرا تقسیم بندی کرد. این دو رویکرد بر اساس بسترهای شناخت شناسانه طراحان در تبیین مبادی و مبانی نظری طرح خویش، به گونه های احکامی، حکمی و فلسفی، علمی و تجربی، و یا عدم اتکای به بستر شناختی مشخصی قابل تمیز هستند. تلون ریخت شناسانه ی آثار معماریی که در دو دهه ی گذشته و به ویژه در سال های اخیر گفتمان انتقادی معماری روز را به خود اختصاص داده اند و از عظمت گرایی آرکائیک تا مفهوم پردازی شبه فلسفی فرامدرن (متأثر از اندیشه های پسا ساختارگرایی و ساختار شکنی) در معماری را شامل می شوند، موجب گردیده است که تأمل و غور در تدوین مبانی نظری طراحی در نسبت به اثر به تنظیم بیانیه و یا ادعانامه ای سطحی در توجیه طرح برای مخاطب غیرمتخصص تبدیل گردد.
کلیساهای با شکوه در دوران باستان ساخته شده اند کشورهای اروپایی- در آلمان (در کلن)، هلند (در اوترخت)، اسپانیا (در بورگوس، 1221-1599)، بریتانیای کبیر (صومعه وست مینستر در لندن)، سوئد (در اوپسالا)، جمهوری چک (گروه کر و آواز سنت ویتوس). این صومعه ها سپس به سبک عالی گوتیک تکمیل شدند. مهندس در این کار به تجربه زیاد نیاز دارد. و دسته ی دیگری که مبانی این رویکرد انتقادی نسبت به تقلیل گرایی معماری مدرن را موازی و هم گام با خواست های هویت طلبانه ی فرهنگ خودی و احیای ارزش های از دست رفته ی معماری ایرانی می دانستند و سعی در یافتن ِ تعاملی بین اندیشه های نوین در نقد معماری و شهرسازی مدرن و مبانی نظری معماری خودی می نمودند، و سعی داشتند که با استمرار آفرینش صور نوینی از معماری ایرانی، سرآغاز تجدید حیات معماری ایران پس از گسست تاریخی ناشی از تهاجمات مدرنیته را رقم زنند. این رویکرد بدون این که از پیوستگی مناسبی با کوشش های پیشین برخوردار شود و به نتایج متقنی دست یابد در غوغای گرایش های دوره ی بعد کم رنگ می گردد.
در این راستا، نحوۀ بهره گیری از تاریخ و فرهنگ مهم ترین عامل محسوب می شود. دوم، امکان کنترل کیفیت فولاد در کارخانه در زمان تولید، نسبت به بتن و مصالح بنایی. آیا معماری در زمان حاضر توانسته تکنولوژی جاری در مدرنیته را در پیشبرد اهداف معماری هویت گرا به کار برد؟ زمانی می توان از معماری به مفهوم جهانی آن سخن گفت که محصول آن حاکی از نوعی پیشرفت فرهنگی و معمارانه در سطح جهانی باشد. از آنجا که رسانه ها می توانند در زمانی کوتاه، هر نقطه از جهان را به نقطۀ دیگر اتصال دهند؛ به عاملی مهم در شکل گیری تجربه در مقیاس جهانی بدل شده اند. چرا که به دلیل عدم ثبات و آرامشی که لازمه ی تحقق جریانات پایدار در قالب شکل گیری آثار معماری می باشد و نیز بحران اقتصادی کشور در این دوران، نمی توانیم شاهد پیدایش آثار شاخصی در حوزه ی معماری باشیم. در همین دوره او مجموعه شوشتر نو را با نگاهی منطقه گرایانه به طراحی شهری و با اتکای به نظریه های فرهنگ گرا در شهرسازی و نیز با عنایت به رفتارها و سنن زیست مردم در قالب رفتارها و مسایل اجتماعی، طراحی کرد و مورد توجه و تشویق بنیاد آقاخان برای توسعه ی معماری اسلامی واقع گردید.
علیرغم این امر پدیده مهاجرت گسترده ی روستاییان به شهرها، که پس از اصلاحات ارضی دهه ی قبل و با افزایش درآمدهای نفتی شروع و سرعت گرفته بود همچنان استمرار یافت و موجب افزایش جمعیت شهرها شد و در درون خود آبستن تهیه ی حجم گسترده ای از طرح های آماده سازی گردید که به ساخت و ساز گسترده ی مسکونی در شهرها بدون تبعیت از الگویی مناسب انجامید. استفاده از عایق دو جزئی مانند کشیدن یک لایه سیمان بر روی سطح است و خیلی برای آب بندی مناسب نیست. برگزاری دو همایش بین المللی با عنوان های «بررسی امکان پیوند معماری سنتی با شیوه های نوین ساختمان» در شهریورماه ۱۳۴۹ در اصفهان (با حضور لویی کان) و «نقش معماری و شهرسازی در کشورهای در حال صنعتی شدن» در تخت جمشید (با حضور جیمز استرلینگ، حسن فتحی، کنزو تانگه و موشه سفدی) در مهرماه ۱۳۵۳ که در همایش اول بحث های مهمی پیرامون موضوع «تلفیق مفاهیم سنتی با تکنولوژی مدرن» مطرح شد. شرایط اقلیمی منطقه در بیشتر روزهای سال سرد بوده و بارندگی زیاد است. با توجه به این که در سطح کارشناسی به جنبههای فنی معماری توجه بیشتری میشود ، در نتیجه فارغالتحصیل این رشته میتواند به ساختمان سازی (طراحی فنی ساختمانهای مختلف) بپردازد اما فارغالتحصیل کارشناسی ارشد چون جنبههای هنری معماری را آموزش دیده است، بیشتر به هنر معماری میپردازد.
معمار دیگری که هم زمان با نادر اردلان، از پیشقدمان رویکرد به مفاهیم و صور سنتی معماری ایران بود، کامران دیبا می باشد. آیا اگر بدانیم که فضاهای داخلی را چطور بهینه بسازیم و از وسایل پر کنیم، معمار داخلی هستیم؟ برای مثال اگر نور از فاصله زیادی به سطح دیواری سنگی با خلل و فرج زیاد بتابد، موجب کاهش حجم سایهها میشود و دیوار تختتر به نظر میرسد. حجم اصلی مسجد منشوری 12 وجهی به ارتفاع 20 متراست. مرحلهی تفسیرِ آیکونولوژیک ناظر به تمایلات ذاتی ذهن بشر است و شامل باورها، انتظارات، رهیافتها و ارزشهای دینی و فرهنگی است. بررسی علل عدم توفیق در دست یابی به مواضعی مستحکم و پرورش فضایی مولد که پاسخگوی مسائل معماری ایران بوده و توانایی عرضه ی دستاوردهای خود را به جهان داشته باشد، نیازمند بررسی تحلیلی تمایلات معماری و معماران ایرانی است. گونه ی تجددگرا با تمایلات تجددخواهانه ای که از دوره ی قاجار تا به اکنون در معماری ایران رویت شده است، همراهی می کند.
فکر میکنم اگر بتوانیم بسیاری از مباحثی که در حوزه معماری مطرح هستند را به حوزه زبان منتقل کنیم به راحتی میتوانیم پاسخ بسیاری از پرسشهای خود سایت 3darchitecture را پیدا کنیم. در این دوره دسته ای از معماران راه گریزناپذیر معماری ایران را، همگامی با معماری معاصر جهان، نقد معماری مدرن و توجه به تاریخ گرایی پست مدرنیستی می پنداشتند و خواسته و ناخواسته به نوعی التقاط در استفاده از عناصر کلاسیک معماری غربی و معماری دوره ی قاجار درافتادند که تجربه ای بی سرانجام گردید، هم چنان که در عرصه ی جهانی نیز ستاره ی اقبال پست مدرنیسم به سرعت از فروغ افتاد. شکل گیری کانسپت پدیده ای خود به خودی نیست بلکه نیازمند تلاشی متمرکز برای گردآوری و ترکیب مسائل مختلف است.
هر کدام از آپارتمان های مسکونی مطابق قوانین تملک و آیین نامه مربوطه دارای اساسنامه آپارتمان می باشد که معمولاً به وسیله یک فرد حقوقی و به شکل مخصوص برای آن مجتمع مسکونی تهیه و نوشته شده است. لذا در این اثر از نحوه رویارویی ما با عالم جدید سخن به میان میآید، یعنی چگونه با تجدد مواجه شدیم و به تأمل در باب کدام یک از مفاهیم و مقولات جدید پرداختیم، و چون تاریخ معماری معاصر از زاویه تاریخ اندیشه مورد بررسی قرار میگیرد، از شرح وقایع و حوادث تاریخی متعدد خودداری شده و فقط به برخی از جریانهای مهم اجتماعی، که از جهت طرح اندیشههای جدید اهمیت بسزایی دارند، پرداخته شده است. با وقوع انقلاب اسلامی، معماری معاصر ایران با نقطه عطفی در حرکت تاریخی خود روبه رو گردید. در چنین جوامعی حضور فعال و مشارکت مستقیم در روند تولید دانش جهانی کمتر دیده می شود. تداوم چنین روندی در آثار وی، در تلاش او برای القای تعابیر و مفاهیمی از معماری سنتی در قالبی امروزین، در طرح مسجد دانشگاه جندی شاپور و نمازخانه موزه ی فرش مشاهده می شود. سادگی الگوی به کار رفته در آجرهای نما و همچنین تخلخل های فرمیک فلزها برای شکست نور جنوب و ایجاد روزنه های نور در فضای داخلی، یادآور معماری گذشته ی ایران زمین می باشد؛ گونه ای از معماری که خشت به خشت آن براساس مفهوم، عملکرد و حسِ فضا در کنار هم قرار می گرفتند!
گرایش دیگر سنت را صورتی تکوین یافته در بستر تاریخ و جغرافیای سرزمینی خاص شمرده و آن را عصاره ی پاسخ هایی می داند که انسان در طول تمدن به مسایل حیاتی ویژه ی خود داده است و لذا صوری که از این سنن برمی آیند از منظری انسان شناسانه، جامعه شناسانه و با رویکردی علمی (علوم انسانی) قابل تبیین هستند. ماده ۱۶- به منظور گسترش همکاریهای حرفه ای و جلب مشارکت اعضاء و کارشناسی دقیق تر مسایل ویژه هر یک از رشته های تخصصی موجود در سازمان اجازه داده می شود گروههای تخصصی مهندسان هر رشته، متشکل از اعضای سازمان، در همان رشته تشکیل شود. این اتفاقات با نگاهی خاص – که معماری را منبعث از بستر اجتماعی و فرهنگی خود می دانست – در نهایت به تغییراتی در سرمشق مسلط بوزاری آموزش معماری در بسیاری از مدارس معماری جهان و از جمله مدارس معماری ایران انجامید. در این دوره عطف توجه به مفاهیم معماری و شهر اسلامی و نیز چگونگی بازگشت به هویت معماری خودی مسئله ای است که ذهن صاحبنظران را به خود مشغول می دارد و محور گفتمان مسلط معماری و شهرسازی می گردد. استفاده از روش های دینامیکی برخلاف روش های استاتیکی که فقط برای ساختمان های کوتاه مرتبه و منظم قابل استفاده اند، هیچ محدودیتی نداشته و لذا استفاده از آن ها نه تنها برای ساختمان نامنظم و بلندمرتبه اجباری است بلکه باعث اقتصادی شدن پروژه نیز می شود، بنابراین با توجه به اینکه در اکثر شهرهای کشور تمایل به بلندمرتبه سازی ساختمان ها وجود دارد و از آنجایی که محدودیتی در اعمال روش تحلیل دینامیکی نسبت به تحلیل استاتیکی وجود ندارد و همچنین با عنایت به زلزله خیزی کشور، لازم است تمامی مهندسان عمران به روش دینامیکی به خوبی مسلط بوده و در طراحی خود از آن استفاده کنند.
معبد آناهیتا در كنگاور، كوه خواجه در سیستان، آتشكده فیروزآباد، بازه هور در نزدیكی نیشابور، كاخ سروستان و كاخ قصر شیرین از نمونههای معدود این سبك معماری در داخل ایران به حساب میآیند. این سنگ بهدلیل تخلخل کمی که دارد برای نما کمتر استفاده میشود و در داخل ساختمان برای کف ساختمان ، راهپلهها استفاده میکنند. ناودانها، سایه بانها، پیش آمدگیهای سقف و بالکنها ایجاد سایه های خاصی بر روی نما میکنند. این در حالیست که این دوره می توانست با دارا بودن قابلیت ایجاد تحول در تمام شئونات اجتماع به جهشی ناگهانی و نتایجی چشمگیر در معماری دست یابد. در این جامعه معمار همان عارف و صوفی طریقت است که از سرچشمه ازلی سیراب می شود و تبلور معماری او چیزی جز انعکاس هستی نیست. به گزارش هنرآنلاین به نقل از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، مهدی حجت عضو هیات علمی دانشگاه تهران در سومین همایش ملی معمار در هتل استقلال ضمن اظهار خرسندی از برگزاری سومین همایش و نشست و گفتوگوی معماران راجع به موضوع معماری گفت: صحبت خود را از زبان و اینکه زبان مرکز اصلی و مظهر نخست فرهنگ است آغاز میکنم.
فرایندهای تمدنی و رشد یا سقوط آنها را اغلب بر اساس میزان ساخته های معماری و شهرسازی شان سنجیده اند و این چندان به دور از عقلانیت نیست، زیرا میزان سازماندهی برای ساخت معماری و سازمان دادن به یک شهر می تونند شاخص هایی پر معنا برای سطح رشد فکر و دور شدن از هیجان های گذران و شور و انگیزه ها و غرایز ِ نابه جا می دهند. گرايش پست مدرنيستي را در قوسهايي كه به كار مدرسه پولاد شهر طراحي شده است ، اشاره كرد . باید به این نکته هم اشاره کرد که قطعات فلزی بعد از تخریب ساختمان امکان برگشت پذیری و استفاده مجدد را دارا می باشد. در تمامی گستره ی این گونه، رویکرد آشکاری به معماری ایرانی و خواست هویت طلبی مشاهده می گردد که شاید بتوان آن را از منظری دیگر به تمایلات مذهبی، ملی و قومی منتسب کرد.
و بر این اساس است که دسته بندی مذکور، گونه ای را که به بستر و زمینه ی طبیعی و فرهنگی انسان توجه و عنایت داشته و بر پایه ی معارف جهانشمول انسانی و بالتبع مبانی نظری عام معماری، شرایط خاص انسانی و معماری را قابل تبیین می داند، اصول گرا می نامد و گونه ی متقابل به آن را که از امر مذکور غفلت می ورزد و با پیروی از آرمان مدرنیته، اکنون و حال را امر اساسی شمرده و به سنن زیست انسانی، تنوع فرهنگی و حیات همبسته انسان با تاریخ و جغرافیای خود بی اعتناست را تجددگرا می شمارد. در حالی که بسیاری از مورخان تفاوت میان معماری قاجار و معماری اروپا را ناشی از تقلید نادرست از غرب می دانند که فهمی از ریشه های نظری مدرنیته نداشت، وحید وحدت، استاد تاریخ معماری دانشگاه تگزاس، این تفاوت را به خاطر ریشه های بومی معماری مدرن دوران قاجار می داند. ممکن است برای شما سوال پیش بیاید که تفاوت این اسامی و تخصصها در چیست و نکته مهم تر اینکه کدامیک از این تخصص ها مورد نیاز شماست. هم چنین شناخت فضا و مبلمان مناسب برای هر فضا نیز به شما کمک به سزایی برای طراحی یک فضا خواهد کرد.
هشتی در معماری ایرانی فضایی سرپوشیده است که در میان کوچه و حیاط خانه ساخته میشود. رفع نواقص وکاستی ها وکمک به اعتلای معماری معاصر ایران، مستلزم تلاش بی وقفه است. شرایط پس از مسابقه، با استمرار روند برگزاری مسابقات دیگری ادامه می یابد اما این امر برخلاف اهداف غایی برگزاری مسابقات معماری، موجب اعتلای مباحث نظری و شکوفایی استعدادهای معماری ایران نمی گردد. این مسابقه برای اولین بار پس از انقلاب اسلامی طرحی در مقیاس بزرگ و ملی را مطرح می نماید، مقیاسی که شاید برای برانگیختن نزاع نظری بین معماران لازم می نمود و امکان بروز توانایی ها و تفکرات نهفته در جامعه معماری را فراهم می آورد و آنان را به محک ِ طرحی ملی می آموزد. در نگاه اندیشمندان امروز جهان غرب، آینده جهان با تقلیل شرایط پیچیده انسانی به سرمشق های یکسان و نادیده گرفتن حیات دیرپا و متنوع انسانی، راه به آینده وحشت آور تکنولوژیکی می برد که مصداقی از دغدغه ی آن، در آثار سینمایی نظیر «متریکس (Matrix)» و «هوش مصنوعی (AI)» قابل مشاهده است. حیات انسانی و معماری ِ منبعث از آن و در انطباق با آن، در تکوین تاریخی خویش همواره شاهدی از تحقق وحدت شکل معماری و زمینه ی طبیعی و فرهنگی خاص خود بوده است؛ وحدتی که از اصول جاویدان حیات انسانی و تکوین صور معماری شمرده می شود.